Ήταν το πλοίο που ουσιαστικά σηματοδότησε την ιταλική επιθετικότητα εις βάρος της Ελλάδος και ενεργοποίησε έγκαιρα τους μηχανισμούς αντίδρασης και άμυνας της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, απέναντι στα σχέδια της Ρώμης και του Μουσολίνι.
Το «Ωρίων» δέχθηκε απρόκλητη αεροπορική επίθεση πολύ νωρίτερα από τον τορπιλισμό της «Έλλης» στην Τήνο, όταν τίποτα δεν προμήνυε το τι θα ακολουθήσει!
Το μικρό φορτηγό έζησε μια πολυτάραχη ζωή 30 χρόνια και υπέστη πέντε φορές επίθεση από αεροπλάνα, πλοία και υποβρύχια.
Κι όμως έμεινε στην επιφάνεια της θάλασσας συνεχίζοντας να ταξιδεύει, αφού… αρνήθηκε πεισματικά να πεθάνει!
Η ιστορία του είναι μοναδική στα ναυτικά χρονικά…
Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ
Οι ιταλικές προκλήσεις κατά της Ελλάδας, με σκοπό να συρθεί η χώρα σε εδαφικές παραχωρήσεις προς την Ιταλία, είχαν αρχίσει από πολύ νωρίτερα, στις αρχές του καλοκαιριού του 1940.
Στις 3 Ιουλίου 1940, ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Τσιάνο κάλεσε τον πρέσβη της Ελλάδας στη Ρώμη Ιωάννη Πολίτη και διαμαρτυρήθηκε έντονα λέγοντας ότι αγγλικά αεροσκάφη είχαν πλήξει ιταλικά πλοία στο Ιόνιο και ότι αυτά είχαν εξορμήσει από ελληνική βάση στη Λευκάδα.
O ίδιος ο Μεταξάς με τηλεγράφημά του διαβεβαίωνε ότι τέτοια βάση ούτε καν υπάρχει και ότι αν ενήργησαν αγγλικά αεροσκάφη, αυτό έγινε από βάσεις στην Αίγυπτο.
Στις 12 Ιουλίου 1940, νωρίς το πρωί, η Ιταλία προχώρησε σε βομβαρδισμούς ελληνικών πλοίων.
Στόχος υπήρξε το πλοίο φάρων «Ωρίων» που χτυπήθηκε από τρία ιταλικά βομβαρδιστικά, την ώρα του ανεφοδιασμού του στον κόλπο του Κισσάμου στην Κρήτη.
Στη Γραμβούσα, τις πρωινές ώρες εκείνης της ημέρας, σμήνος τριών αεροσκαφών προσέβαλλε ανεπιτυχώς με βόμβες την περιοχή που βρισκόταν το πλοίο «Ωρίων», χωρίς ευτυχώς να προκληθούν άλλες ζημιές ή θύματα.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
Η επίθεση γνωστοποιήθηκε μέσω ραδιογραφήματος, με συνέπεια να διαταχθεί ο απόπλους του αντιτορπιλικού κλάσης Dardo «Ύδρα» (D97), το οποίο εκτελούσε χρέη πλοίου σκοπούντος, προς τη Γραμβούσα.
Όταν το πλοίο έφθασε στην περιοχή (στις 10:00 το πρωί), δέχθηκε επίθεση από σμήνος ιταλικών αεροσκαφών, τα οποία πραγματοποίησαν δύο διελεύσεις ρίχνοντας βόμβες με στόχο τη βύθιση του «Ύδρα».
Ο κυβερνήτης του αντιτορπιλικού αντιπλοίαρχος Πεζόπουλος αντιλήφθηκε εγκαίρως τις προθέσεις των αεροσκαφών και διέταξε βολή των αντιαεροπορικών, ενώ το πλοίο εκτέλεσε ελιγμούς αποφυγής βομβών.
Τα ιταλικά αεροσκάφη δεν πέτυχαν το στόχο τους, ενώ κατά τη δεύτερη διέλευση το ελληνικό αντιτορπιλικό ήταν καλύτερα προετοιμασμένο, εκτελώντας εύστοχα αντιαεροπορικά πυρά, αναγκάζοντας έτσι τους Ιταλούς να σπάσουν τον σχηματισμό τους ενώ πετούσαν σε ύψος 500 μέτρων σύμφωνα με την αναφορά του κυβερνήτη του «Ύδρα».
Το γεγονός αμφισβητήθηκε από το Αρχηγείο Στόλου καθώς οι Έλληνες επιτελείς θεώρησαν ότι τα ιταλικά αεροσκάφη θα έπρεπε να πετούσαν σε μεγαλύτερο ύψος, συνεκτιμώντας ότι το πλήρωμα του πλοίου δεν μπόρεσε να αναγνωρίσει με σαφήνεια τον τύπο τους, καθώς και ότι οι βόμβες που ρίφθηκαν αστόχησαν.
Για να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της έντασης η ελληνική κυβέρνηση διέταξε την ανάκληση του «Ύδρα» και του «Ωρίων» τοποθετώντας μάλιστα στη θέση του κυβερνήτη μάχιμο αξιωματικό του ΒΝ.
Ωστόσο, η κυβέρνηση ζήτησε από τον Α/ΓΕΝ να καλέσει τους ναυτικούς ακολούθους για να τους ενημερώσει για το συμβάν.
Ο Ιταλός ακόλουθος αρνήθηκε βέβαια ότι η χώρα του είχε οποιαδήποτε σχέση με την επίθεση, ανέφερε όμως ότι, σε αντίθεση με τη διεθνή νομιμότητα, ένα βρετανικό πετρελαιοφόρο ανεφοδιαζόταν στη Γραμβούσα (!).
Με τη συγκεκριμένη στάσης της η Ιταλία συντηρούσε τη φημολογία περί παραβίασης της ουδετερότητας μας προς όφελος της Βρετανίας.
ΤΑ ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΤΟΥ ΥΠΕΞ
Από τη «Λευκή Βίβλο» του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, που κυκλοφόρησε στα τέλη του 1940, αμέσως μετά την ιταλική επίθεση, από τον Ιωάννη Πολίτη (πρέσβη μας στη Ρώμη την περίοδο από 21 Φεβρουαρίου 1940 μέχρι την κήρυξη του πολέμου) αναδύεται η στρατηγική της όξυνσης που επικρατούσε και που οδήγησε από την εύθραυστη ειρήνη σε έναν ολέθριο πόλεμο.
Από το πλούσιο πρωτογενές υλικό της βίβλου θα σταθούμε στο: Ντοκουμέντο αριθ. 94.
Το Β. Υπουργείον των Εξωτερικών προς την εν Αθήναις Ιταλικήν Πρεσβείαν. 12 Ιουλίου 1940.
Το Β. Υπουργείον των Εξωτερικών έχει την τιμήν να φέρη εις γνώσιν της Β. Ιταλικής Πρεσβείας ότι σήμερον, ώραν 6.30, τρία βομβαρδιστικά ιταλικά αεροπλάνα έβαλον δια βομβών και μυδραλλιοβόλων εναντίον του βοηθητικού του Β. Ναυτικού «Ωρίων» της υπηρεσίας φάρων, καθ’ ην στιγμήν προέβαινεν εις τον ανεφοδιασμόν του Φάρου της Γραμβούζης εντός του κόλπου του Κισσάμου (Κρήτης). Τα εν λόγω αεροπλάνα επετέθησαν επίσης και κατά του αντιτορπιλικού «Ύδρα» όπερ είχε λάβη διαταγήν να σπεύση εις βοήθειαν του «Ωρίων».
Ντοκουμέντο αριθ. 101.
Το Β. Υπουργείον των εξωτερικών προς την εν Αθήναις Ιταλικήν Πρεσβείαν. 31 Ιουλίου 1940.
Διά της διακοινώσεως αυτού υπό ημερομηνίαν 12 τρέχοντος μηνός, ήτις και έμεινεν άνευ απαντήσεως, το Β. Υπουργείον των Εξωτερικών έφερεν εις γνώσιν της Ιταλικής Β. Πρεσβείας τον βομβαρδισμόν υπό τριών ιταλικών αεροπλάνων εν Γραμβούζη (Κρήτη) του βοηθητικού του Β. Ναυτικού «Ωρίων» ως και του αντιτορπιλλικού «Ύδρα» και διεμαρτυρήθη εναντίον των επιθέσεων αυτών αίτινες αποτελούν προσβολήν της κυριαρχίας της Ελλάδος…
Αυτή ήταν η πρώτη φορά…
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο «Ωρίων» καθελκύστηκε στα 1920 και το πρώτο του όνομα που του έδωσαν οι Ολλανδοί πλοιοκτήτες του ήταν Heerrenveen.
Δύο χρόνια αργότερα μεταπωλήθηκε σε Γάλλους και μετονομάστηκε σε Bourgneuf.
Το 1934 το συναντάμε με το όνομα «Καρλόβασσι» πλοιοκτησίας των Υιών Ιγγλέζη Α.Ε και το 1936 περνά στην κυριότητα του Πολεμικού Ναυτικού με το όνομα «Ωρίων».
ΚΑΒΟΥΡΙ-ΠΕΙΡΑΙΑΣ-ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ-ΔΟΝΟΥΣΑ
Τα επόμενα χρόνια, δέχθηκε άλλες τέσσερις επιθέσεις.
Στις 23 Απριλίου 1941 ενώ βρισκόταν αγκυροβολημένος στο Καβούρι της Βουλιαγμένης, βομβαρδίστηκε από γερμανικά αεροπλάνα και εγκαταλείπεται από το πλήρωμα του, με αποτέλεσμα να πέσει στα χέρια των Γερμανών, οι οποίοι το χρησιμοποιούν πλέον για λογαριασμό τους ως οπλιταγωγό/μεταγωγικό με το όνομα Orion.
Στις 22 Αυγούστου 1943 το Orion γίνεται αντικείμενο δολιοφθοράς στο λιμάνι του Πειραιά, βυθίζεται και στη συνέχεια ανελκύεται, επισκευάζεται και συνεχίζει να επιχειρεί.
Στις 9 Αυγούστου 1944 ενώ βρισκόταν στο Καρλόβασι της Σάμου, δέχεται επίθεση με τορπίλες από το ελληνικό υποβρύχιο «Πιπίνος», που του προκαλεί μικρές ζημιές.
Το τέλος αναπόφευκτα πλησιάζει και στις 23 Σεπτεμβρίου 1944 ενώ βρισκόταν στη Δονούσα δέχεται αεροπορική επίθεση από αεροπλάνα της RAF.
Το πλοίο καίγεται και ολοσχερώς κατεστραμμένο εξόκειλε στον όρμο του Κέδρου.
Το κουφάρι του πλοίου που αρνιόταν να πεθάνει, αρχές της δεκαετίας του 1950 διαλύθηκε και πουλήθηκε σαν σκραπ από τον Οργανισμό Ανέλκυσης Ναυαγίων.
Πηγή
Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας
Nautilia.gr militaire.gr
Δημήτρης Σταυρόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
● Οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην ταυτίζονται με τα περιεχόμενα του άρθρου. Τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν με οποιοδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.
● Οι διαχειριστές του ιστολόγιου δεν ευθύνονται για τα σχόλια και τους δεσμούς που περιλαμβάνει.
● Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, γενικά και εναντίον των συνομιλητών ή των συγγραφέων.
● Μην δημοσιεύετε άσχετα σχόλια με το θέμα.
● Με βάση τα παραπάνω οι διαχειριστές έχουν το δικαίωμα διαγραφής σχολίων χωρίς καμία άλλη προειδοποίηση.