Κάτω από ποιες συνθήκες γίνεται και τι σημαίνει το ταξίδι Ερντογάν στις ΗΠΑ

Στιγμιότυπο από την σύγκρουση ανθρώπων της ασφάλειας του Erdoğan με διαδηλωτές στην Ουάσινγκτον, τον Μάιο του 2017.

Σάββας Καλεντερίδης
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα βρίσκεται στις 13 Νοεμβρίου στην Ουάσινγκτον για επίσημη επίσκεψη και συνομιλίες με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ.




Το ταξίδι αυτό γίνεται στη σκιά των εξής γεγονότων: 

Πρώτον, γίνεται υπό το βάρος της εισβολής της Τουρκίας σε μια ξένη χώρα, πρώτα με την άδεια των ΗΠΑ και μετά της Ρωσίας, υπό το πρόσχημα της τρομοκρατίας και με στόχο την εθνοκάθαρση των Κούρδων και την αποτροπή νομιμοποίησης ενός δεύτερου αυτόνομου κουρδικού κράτους, τη φορά αυτή στη ΒΑ Συρία. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά στην ιστορία οι πολίτες των ΗΠΑ επικρίνουν αμερικανική κυβέρνηση για απόσυρση στρατευμάτων από μια χώρα, που αποτέλεσε και το «πράσινο φως» για την εισβολή του τουρκικού στρατού και των συμμάχων του τρομοκρατών της Αλ Κάιντα, του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) και άλλων τρομοκρατικών ομάδων ακραίων ισλαμιστών.

Δεύτερον, υπό το βάρος της άκρως προσβλητικής επιστολής που απέστειλε ο Ντόναλντ Τραμπ στον Ερντογάν στις 9 Οκτωβρίου 2019, δηλαδή λίγες ώρες πριν από την εισβολή του τουρκικού στρατού στη Β. Συρία. Επειδή έχει μεγάλη σημασία, παραθέτουμε το περιεχόμενο της επιστολής:

Αγαπητέ κύριε πρόεδρε,

Ας εργαστούμε για μια καλή συμφωνία! Δεν θέλεις να γίνεις υπεύθυνος για το σφαγιασμό χιλιάδων ανθρώπων και εγώ δεν θέλω να γίνω υπεύθυνος για την καταστροφή της τουρκικής οικονομίας – και θα το κάνω. Ήδη σου έχω δώσει ένα μικρό δείγμα με την υπόθεση του πάστορα Μπράνσον.
Έχω εργαστεί σκληρά για να λύσω ορισμένα από τα προβλήματά σου. Μην απογοητεύσεις όλο τον κόσμο. Μπορείς να κλείσεις μια σπουδαία συμφωνία. Ο [στρατιωτικός διοικητής των Κούρδων] στρατηγός Μαζλούμ είναι πρόθυμος να διαπραγματευθεί μαζί σου και είναι έτοιμος να κάνει υποχωρήσεις οι οποίες θα ήταν αδύνατες στο παρελθόν. Σου στέλνω εμπιστευτικώς αντίγραφο της επιστολής που μου έστειλε και την οποία μόλις παρέλαβα. Η Ιστορία θα σε κοιτάζει με ευνοϊκή ματιά αν κλείσεις αυτή την υπόθεση με τον σωστό και ανθρώπινο τρόπο. Θα σε αντικρίζει για πάντα σαν τον διάβολο αν δεν συμβούν καλά πράγματα. Μην παριστάνεις τον σκληρό. Μη γίνεσαι ανόητος!
Θα σου τηλεφωνήσω αργότερα.
Με ειλικρινή εκτίμηση,
Ντόναλντ Τραμπ.


Τρίτον, η επίσκεψη γίνεται υπό το βάρος της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, σχεδόν ομόφωνα, από Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς.

Τέταρτον, υπό το βάρος της δίκης της τουρκικής τράπεζας Halkbank που είναι σε εξέλιξη στις ΗΠΑ, για παραβίαση του εμπάργκο στο Ιράν, λαθρεμπόριο χρυσού και άλλα τοιαύτα, υπόθεση στην οποία εμπλέκεται η οικογένεια και ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν. Το πρόστιμο που αναμένεται υπό κανονικές συνθήκες να επιβληθεί, σύμφωνα με δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου, μπορεί να αγγίξει ακόμα και τα 10 δισ. δολάρια, όπερ σημαίνει κλείσιμο της τράπεζας και σοβαρό πλήγμα στον τουρκικό τραπεζικό τομέα και την τουρκική οικονομία.

Πέμπτον, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να συνεργάζονται με τους Κούρδους στη ΒΑ Συρία, τα στρατεύματα που είχαν αποχωρήσει σχεδόν στο σύνολό τους επέστρεψαν και ξαναχτίζουν νέες βάσεις κοντά τις πετρελαιοπηγές, για την προστασία τους, ενώ αξιωματούχοι δηλώνουν ότι τα έσοδα από το πετρέλαιο που εξορύσσεται θα πηγαίνουν στις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας, στις οποίες εξασφαλίζεται ειδική βίζα για είσοδο στις ΗΠΑ, με πρώτο και καλύτερο τον στρατηγό Μαζλούμ Κομπάνι, τον οποίον η Τουρκία καταζητεί ως «τρομοκράτη».
Υπάρχουν και άλλα ζητήματα που ρίχνουν τη σκιά τους στην επίσκεψη, όμως τα πέντε που προαναφέρθηκαν –και κυρίως το δεύτερο και το τρίτο– είναι τόσο σοβαρά και προσβλητικά για την Τουρκία, που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα επέτρεπαν στον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας να κάνει ένα τέτοιο ταξίδι.

Όμως, όπως είπε και ο ίδιος ο Ερντογάν σε δημοσιογράφους επιστρέφοντας από επίσημη επίσκεψη στην Ουγγαρία, το ταξίδι αυτό πρέπει να γίνει για να ρυθμιστούν μια σειρά ζητήματα, όπως για παράδειγμα το θέμα της Halkbank. 

 
Συγκεκριμένα ο Ερντογάν, εξηγώντας τους λόγους που τον ώθησαν να πραγματοποιήσει την επίσκεψη, είπε στους δημοσιογράφους: «Μετά από εκτίμηση που κάναμε με τους συνεργάτες μου, θεωρήσαμε ότι η επίσκεψη αυτή είναι σοβαρή και ότι θα είναι ωφέλιμο να κάνουμε μια πρόσωπο με πρόσωπο εκτίμηση για την πορεία της επιχείρησης “Πηγή Ειρήνης”. Το είπαμε και στον Τραμπ στην τηλεφωνική μας συνομιλία. Θα βάλουμε στο τραπέζι το θέμα της ζώνης ασφαλείας και της επιστροφής των προσφύγων. Επίσης, θα μιλήσουμε για τους S-400, τα F-35, το θέμα της ανάπτυξης των μεταξύ μας εμπορικών σχέσεων μέχρι τα 100 δις δολάρια. Θα μιλήσουμε για τον Γκιουλέν και την Halkbank».

Συνεχίζοντας ο Ερντογάν είπε: «Οι Κούρδοι δεν έχουν εγκαταλείψει την περιοχή. Συνεχίζονται αρκετά προβλήματα στο θέμα αυτό. Μας ενοχλούν σε υπερβολικό βαθμό ορισμένες εξελίξεις που δεν συνάδουν με τη στρατηγική σχέση που έχουμε με τις ΗΠΑ. Για να ξεπεραστούν αυτά, θεωρήσαμε ότι το ταξίδι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Προσπαθούν να μας λυγίσουν με το ψήφισμα για τους Αρμενίους και το νόμο για τις κυρώσεις».
Τελειώνοντας τις δηλώσεις του είπε ότι «εμείς δεν θα εγκαταλείψουμε την περιοχή, μέχρι να φύγει από κει και ο τελευταίος τρομοκράτης. Αυτό είναι η μια διάσταση. Υπάρχει και άλλη, η παρουσία των ξένων δυνάμεων στη Συρία. Αν δεν φύγουν όλοι από κει, εμείς δεν φεύγουμε. Εμείς δεν θέλουμε το διαμελισμό της Συρίας, ίσα-ίσα θέλουμε να μείνει ενιαίο κράτος. Όμως αυτό θα πρέπει να το αποδείξουν και οι άλλες χώρες που βρίσκονται στη Συρία. Εμείς έχουμε στα χέρια μας τη Συμφωνία των Αδάνων και θα παραμείνουμε εκεί, στο πλαίσιο των δικαιωμάτων μας που πηγάζουν απ' αυτήν».

Πάντως, παρά τις δηλώσεις Ερντογάν, δεν είναι λίγοι οι Τούρκοι αρθρογράφοι που εκφράζουν ανησυχίες για το ταξίδι Ερντογάν στις ΗΠΑ, που όπως προαναφέρθηκε, υπό άλλες συνθήκες δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί, ειδικά μετά την άκρως προσβλητική επιστολή Τραμπ.
Ο Φεχμί Κορού, ένας αρθρογράφος που κινείται στο χώρο του πολιτικού Ισλάμ και θα λέγαμε ότι είναι φιλικός προς τον Ερντογάν, σε πρόσφατο άρθρο του προειδοποιεί τον Ερντογάν για πιθανές εκπλήξεις που μπορεί να τον περιμένουν στην Ουάσινγκτον, υπενθυμίζοντάς του την επιστολή Τραμπ και τη «συμβουλή» του να κάνει συμφωνία με τους Κούρδους της Συρίας και τον στρατηγό Μαζλούμ Κομπάνι.
Με δεδομένο ότι ο Ερντογάν δεν είναι «εύκολος» παίκτης, και με δεδομένο το χαρακτήρα του Τραμπ, που ανά πάσα στιγμή είναι ικανός να ανατρέψει τα πάντα, το ταξίδι του Τούρκου προέδρου έχει όντως τεράστιο ενδιαφέρον, αφού από αυτό θα κριθεί η πορεία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, με την οποία είναι εκ των πραγμάτων συνδεδεμένη και η πορεία των ελληνοαμερικανικών αλλά και των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Υπομονή μέχρι τις 13-14 Νοεμβρίου.
Δημοσιεύεται στην εφημερίδα κυριακάτικη δημοκρατία και στο Pontos-news


Πηγή